Hazret-i Zeyneb bint-i Cahş r.a.
- nur-ye
- Özel Üye
- Mesajlar: 9090
- Kayıt: 08 Eyl 2007, 02:00
Hazret-i Zeyneb bint-i Cahş r.a.
Müminlerinannesi...Hazret-iZeynebbint-iCahşr.a.
İsmiZeyneb,künyesiUmm-iHakem.BeniEsedkalesinemensupidi.AnnetarafındanResulullah'ınakrabasıdır.Annesi,Peygamberimizinhalası,ÜmeymebintiAbtülmuttalib'tir.BabasıMekke'yedışarıdangelipyerleşmiştir.Mekke'de588yılındadoğmuştur.HicretinbeşinciyılındaZatıSaadetleriyleevlenmiştir.
ZeynepbintiCahşr.a.,Hz.PeygamberinhanımlarıarasındahakkındaİslamdüşmanlarıvebilhassaHristiyanlartarafındanenfazlagürültükoparılanıdır.Onungerekilkevliliğigerekse,ikincievliliğifarklıçevrelercedeğişikşekildeyorumlanmışvedaimagündemdekalmıştır.Hz.Zeyneb'inResulullahileolanevliliğinianlayabilmekiçintarihivesosyolojikbazıgerçekleriçokiyibilmekgerekir.Aksitakdirdeyanlışbirdeğerlendirmeyapılmışolur.Çünküozamanakadarbirdinhalinegelmişbulunanadetlerkaldırılmaktadır.
İlkevliliği
Köklüvedeğişmezbirgelenekolaraküsttabakayamensup,asilvezenginkızlarınfakirvekölelerleevlenmesiyasaktı.AncakHz.Zeyneb'inilkkocasıHz.Zeydİbn-iHariser.a.Resulullah'ınazadlıkölesiydi.Buzatı,Zatısaadetlerievlatlığakabuledip,azatetmişlerancakoResulullah'ınyanındanayrılmamışlardı.Resulullah'ınemirlerigereğince,Hz.Zeynebr.a.ileevlendiler.Fakatbuçokacayipbirdurumdu.Hiçalttabakadanbirihemdeazatlıbirköleasilbirailekızıileevlenemezdi.Fakat,İslamiyet,insanlararasındaeşitlikvebirlikhükmüortayakoyunca,böylebircahiliyegeleneğininortadankalkmasıgibitabibirşeyneolabilirdiki?Resulullah(s.a.v)buuygulamaile,İslamdainsaneşitliğiniortayakoyuyordu.
BilindiğigibiAllahelçisininenönemlitebliğmetotlarındanbirideAllahtarafındangelenemirveyasaklaröncekendisindeuygulaması,şayetbunlarıkendişahsındauygulamaimkanıyoksaveyaböylebirimkanıbulamamışsa,oemirveyasaklarıenyakınakrabalarınauygulamasıidi.
Buuygulamadoğrultusunda;Resulullah(s.a.v.)halası"ÜmeyyebintiAbdulmuttalib"inkızıZeynebbintiCahş'i,Zeydb.Hârise'yebirbirleriyleevlenmeküzereadayolarakbelirler,ZeynepZeydköleliktenazadedilmişolduğundandolayıkendinedenksaymazveonavarmakistemez..
...veCenab-ıHakbuyurur:
وَمَاكَانَلِمُؤْمِنٍوَلَامُؤْمِنَةٍاِذَاقَضَىاللّٰهُوَرَسُولُهُاَمْرًااَنْيَكُونَلَهُمُالْخِيَرَةُمِنْاَمْرِهِمْوَمَنْيَعْصِاللّٰهَوَرَسُولَهُفَقَدْضَلَّضَلَالًامُبٖينًا
---''Vemakanelimu'minivvelamu'minetinizakadallahuverasuluhuemraneyyekunelehumulhiyeratuminemrihim,vemeyya'sillaheverasulehufekaddalledalalemmubina.:AllahveResûlübirişhakkındahükümverdiklerizaman,hiçbirmüminerkekvehiçbirmüminkadıniçinkendiişlerikonusundatercihkullanmahaklarıyoktur.KimAllahaveResûlünekarşıgelirse,şüphesizkioapaçıkbirşekildesapmıştır.''
(AHZÂBsuresi36.ayet)(Resmi:33/İniş:97/Alfabetik:4)(1)
BununüzerineZeyneb,AllahveResulününemrineitaatetmekiçinZeydileevliliğikabuleder.Hz.Zeynebr.a.,şahsıiçindeğil,İslamınıhükmünüherkesanlasın,diyerızagösterirveevlenir.
Evliliğinüzerindenbirsenekadargeçmişolaybirörnekolmuşköksalmıştı.
Ancak,Hz.Zeynebr.asırfResulullahınemrineitaatlaZeydevarmış,fakatgereğigibiısınamamıştı.ArasıraPeygamber'eakrabalığındandolayışerefliolmasıveasaletiyleövünerekZeyd'ekarşıbüyüklenmekistiyordu.GerçektenkumandanlığalayıkolarakyaradılmışolanZeydbunabirsüresabrettiisedeResulullahavarıpZeyneb'denayrılmakistediğiniarzeyledi.Resulllah(s.a.v.)dabununefsindeuygungördüğühalde,birdenbiremüsadeetmeyipbuyurdularki:
-HanımınıkendinesıkıtutVeAllah'tankork.Kadınıboşamanın,önemsizbirmeseleolmadığını,Allahkatındasorumlulukgetirenbirişolduğunudüşün,Allahkatındahelallerinençirkiniboşamadır.
ZatıSaadetleriyleEvliliği
İslam'danöncekiCahiliyyedönemindeyaşayangüçlüörfvegeleneklerdenbirideevlatlığınözevlatgibimuamelegörmesiydi.HattabusebeplebaşlangıçtaZeydb.Harise'y"ZeydbinMuhammed"deniyordu.Yani"Muhammed'inoğlu,Zeyd".buanlayışagörehareketedildiğitakdirdeelbettekiözevlatilebabaarasındakihükümlerneyigerektiriyorsaevlatlıkilebabaarasındakihukukbunugerektiriyordu.Evlatlığınhanımınevlatlığı,özoğlunhanımlığıgibikabulediliyordu.
...vesırabukötüadetinortadankaldırılmasınagelmişti.
Cenab-ıHakbuyuruyor:
اُدْعُوهُمْلِاٰبَائِهِمْهُوَاَقْسَطُعِنْدَاللّٰهِفَاِنْلَمْتَعْلَمُوااٰبَاءَهُمْفَاِخْوَانُكُمْفِىالدّٖينِوَمَوَالٖيكُمْوَلَيْسَعَلَيْكُمْجُنَاحٌفٖيمَااَخْطَاْتُمْبِهٖوَلٰـكِنْمَاتَعَمَّدَتْقُلُوبُكُمْوَكَانَاللّٰهُغَفُورًارَحٖيمًا
---''Ud'uhumliabaihimhuveaksetuindellah,feillemta'lemuabaehumfeihvanukumfiddinivemevalikum,veleysealeykumcunahunfimaahta'tumbihivelakimmateammedetkulubukum,vekanellahuğafurarrahîma.:Onlarıbabalarınanispetederekçağırın.Bu,Allahkatındadaha(doğruve)adaletlidir.Eğerbabalarınıbilmiyorsanız,onlarsizindinkardeşlerinizvedostlarınızdır.Hataileyaptığınızbiriştesizehiçbirgünahyoktur.Fakatkastenyaptığınızşeylerdesizegünahvardır.Allah,çokbağışlayandır,çokmerhametedendir.''
(AHZÂBsuresi5.ayet)(Resmi:33/İniş:97/Alfabetik:4)(2)
BuayetikerimeninnuzülündensonraZeyd'de,Zeydb.Harisediyeçağrılmayabaşlandı.Evlatlıkmüessesininböylece,Kur'an-ınemriilekaldırılmasıilebununbirkalıntısıolan"evlatlıkhanımlarının,evlatedinenlertarafındanalınamayacağı"anlayışınındaortadankaldırılmasıgerekiyordu.BudurumiçinenuygundurumdaolanbuseferResulullahidi.Ortayaçıkacakfitnevededikodudançekiniyordu.Amaİslam'ıngerektirdiğibuprensip,kesinliklekendisiüzerineuygulanacaktı.
Cenab-ıHakbuyuruyor:
وَاِذْتَقُولُلِلَّذٖىاَنْعَمَاللّٰهُعَلَيْهِوَاَنْعَمْتَعَلَيْهِاَمْسِكْعَلَيْكَزَوْجَكَوَاتَّقِاللّٰهَوَتُخْفٖىفٖىنَفْسِكَمَااللّٰهُمُبْدٖيهِوَتَخْشَىالنَّاسَوَاللّٰهُاَحَقُّاَنْتَخْشٰیهُفَلَمَّاقَضٰىزَيْدٌمِنْهَاوَطَرًازَوَّجْنَاكَهَالِكَیْلَايَكُونَعَلَىالْمُؤْمِنٖينَحَرَجٌفٖىاَزْوَاجِاَدْعِيَائِهِمْاِذَاقَضَوْامِنْهُنَّوَطَرًاوَكَانَاَمْرُاللّٰهِمَفْعُولًا
---''Veiztekululillezien'amellahualeyhiveen'amtealeyhiemsikaleykezevcekevettekillahevetuhfifinefsikemellahumubdihivetahşennas,vallahuehakkuentahşah,felemmakadazeydumminhavetaranzevvecnakehalikeylayekunealelmu'minineharacunfiezvacied'iyaihimizakadavminhunnevetara,vekaneemrullahimef'ula.:HanisenAllahınkendisinenimetverdiği,seninde(azatetmeksuretiyle)iyiliktebulunduğunkimseye,Eşininikâhındatut(onuboşama)veAllahtansakındiyordun.İçinde,Allahınortayaçıkaracağıbirşeyigizliyorveinsanlardançekiniyordun.OysakendisindençekinmeneAllahdahalâyıktı.Zeyd,eşindenyanaisteğiniyerinegetirince(eşiniboşayınca),onuseninleevlendirdikki,eşlerindenyanaistekleriniyerinegetirdiklerinde(onlarıboşadıklarında),evlatlıklarınıneşleriyleevlenmelerikonusundamüminlerebirzorlukolmasın.Allahınemrimutlakayerinegetirilmiştir.''(AHZÂBsuresi37.ayet)(Resmi:33/İniş:97/Alfabetik:4)(3)
Hz.Zeynebr.a.Resulullah'ınemriyleZeydileevlenmeğerazıolmuşvesonradaboşanmıştı,çoküzüldü.Zatısaadetleri,onungönlünüalmakmaksadıylakendisionunlanikahlamayakararverir.KendisiiçinistemegörevideiddetibitinceZeydb.Hariseverilir.Zeydebugörevbaşlangıçtaçokağırgeldiysede,göreviyerinegetirmiştir.ZeynebbukonudaAllah'ınemrinibeklediğinisöylerbununüzerineyukarıdakiayetikerimenazilolur.Nikahişihementamamlanır.ResulullahbeklemeksizinHz.Zeyneb'inyanınagelirler.Buaraddüğüneicapedenleryemekleriniyemiş,oturmaktaçeneçalmaktaydılar.Müslümanlardevamlıgidipgeliyorlar,vakitgeçtikçegeçiyordu.Resulullahbudurumdanmüzdaripolmasınarağmenbirşeydiyemiyordu.Tamosıradavahynaziloldu:
يَااَيُّهَاالَّذٖينَاٰمَنُوالَاتَدْخُلُوابُيُوتَالنَّبِىِّاِلَّااَنْيُؤْذَنَلَكُمْاِلٰىطَعَامٍغَيْرَنَاظِرٖينَاِنٰیهُوَلٰكِنْاِذَادُعٖيتُمْفَادْخُلُوافَاِذَاطَعِمْتُمْفَانْتَشِرُواوَلَامُسْتَاْنِسٖينَلِحَدٖيثٍاِنَّذٰلِكُمْكَانَيُؤْذِىالنَّبِىَّفَيَسْتَحْيٖمِنْكُمْوَاللّٰهُلَايَسْتَحْيٖمِنَالْحَقِّوَاِذَاسَاَلْتُمُوهُنَّمَتَاعًافَسْپَلُوهُنَّمِنْوَرَاءِحِجَابٍذٰلِكُمْاَطْهَرُلِقُلُوبِكُمْوَقُلُوبِهِنَّوَمَاكَانَلَكُمْاَنْتُؤْذُوارَسُولَاللّٰهِوَلَااَنْتَنْكِحُوااَزْوَاجَهُمِنْبَعْدِهٖاَبَدًااِنَّذٰلِكُمْكَانَعِنْدَاللّٰهِعَظٖيمًا
---''Yaeyyuhellezineamenulatedhulubuyutennebiyyiillaenyu'zenelekumilataaminğayranazirineinahuvelakinizaduiytumfedhulufeizataimtumfenteşiruvelamuste'nisinelihadis,innezalikumkaneyu'zinnebiyyefeyestahyiminkum,vallahulayestahyiminelhakk,veizaseeltumuhunnemetaanfes'eluhunnemivveraihicab,zalikumatherulikulubikumvekulubihinn,vemakanelekumentu'zurasullellahivelaentenkihuezvacehumimba'dihiebeda,innezalikumkaneindellahiazîma.:Eyimanedenler!Yemekiçinçağrılmaksızınveyemeğinpişmesinibeklemeksizin(vakitlivakitsiz)Peygamberinevlerinegirmeyin,çağrıldığınızzamangirin.Yemeğiyiyincedehemendağılın.Sohbetiçinbeklemeyin.ÇünkübudavranışınızPeygamberirahatsızetmekte,fakatosizdendeçekinmektedir.Allahisegerçeğisöylemektençekinmez.Peygamberinhanımlarındanbirşeyistediğinizzamanperdearkasındanisteyin.Böyledavranmanızhemsizinkalpleriniz,hemdeonlarınkalpleriiçindahatemizdir.AllahınResûlünerahatsızlıkvermenizvekendisindensonrahanımlarınınikâhlamanızebediyyensözkonusuolamaz.Çünkübu,Allahkatındabüyükbirgünahtır.''(AHZÂBsuresi53.ayet)(Resmi:33/İniş:97/Alfabetik:4)(4)
BundansonraResulullahevlerininkapısınaperdeastılar.Hz.Zeyneb'indüğünündeResulullahbirkeçikestirmişvegelenmisafirlereikramettirmişti.
BirgünHz.Zeynepr.a.Peygamberimizearzeder.
-YaResulullah,bensizindiğerkarılarınızınhiçbirinebenzemem.Buhatunlarınızınhiçbirisibenimgibideğildir.Bunlarınhepsinindenikahlarını,babaları,kardeşleri,yahutdaaileleriveyavelilerikıydırmışlardır.YalnızbenimnikahımMelekuttekıyılmışvezevceliğiHakTealatarafındansizebildirilmiştir"
Münafıkların"Oğlununhanımınınikahladı"dedikodularınaCenab-ıHakşuayet-ikerimeilecevapverdi:
مَاكَانَمُحَمَّدٌاَبَااَحَدٍمِنْرِجَالِكُمْوَلٰـكِنْرَسُولَاللّٰهِوَخَاتَمَالنَّبِيّٖنَوَكَانَاللّٰهُبِكُلِّشَیْءٍعَلٖيمًا
---"Makanemuhammedunebaehadimmirricalikumvelakirrasulellahivehatemennebiyyin,vekanellahubikullişey'inalima.:Muhammed,sizinerkeklerinizdenhiçbirininbabasıdeğildir.Fakato,AllahınResûlüvenebîlerinsonuncusudur.Allah,herşeyihakkıylabilendir."(AHZÂBsuresi40.ayet)(Resmi:33/İniş:97/Alfabetik:4)(5)
AhlakveAdetleri
Çokcömertveeliaçıktı.Fukaranındayanağıidi.Elindenişgelirdi.Kendieliylederiişler,hazırlarvebundandaparakazanırdı,kazandığınıdafakirleredağıtırdı.
Hz.Ömerr.a.zamanındakendisineonbindirhemgeçimmasrafıtayinedilmişti.Fakatbuparayısadecebirkezaldıveşöylededi:
"YaRabbi,gelecekteböyleparalarbenimyanımdabulunmasınziraparademekfitnedemektir"Aldığıparayıhemenfakirleredağıttı.Hz.Ömerbununüzerine"Buhatunbüyükhayırsahibidir"deyipbuseferdağıtmamasıelindetutmasıhaberiylebindirhemdahagönderir.Hz.Zeynebiseoparayıdafakirleredağıtır.
Hz.Ayşer.a.buyuruyor:
"İsterdinimuamelelerolsun,istertakvavesadakatolsun,istersıgayırahimolsun,istercömertlikvefedakarlıkolsun,Zeyneb'dendahaiyihiçbirhatunyoktur"
---Resulullahşöylebuyurmuştu:
"Banaençabukveerkenolarakkavuşacakolanınız,elienuzunolanınızdır"ElienuzunolmamasınarağmenZatısaadetlerineilkönceokavuştu,uzunluktanmaksadınonuneliylekazandığını,sadakavehayratasarfetmesiolduğuortayaçıktı.
Vefatı
641yılındavefatetti.Ölmedenönce,kefeninihazırlamıştı.Hz.Ömeronaikincibirkefengönderdi.Hazırladığıkefensadakaolarakverildi.VasiyetiüzerinemezarakadarResulullah'ıntabutundagötürüldü.CenazenamazınıHz.Ömerr.a.kıldırdı.Javaokadarsıcaktıkimezarıüzerineçadırkuruldu.
KAYNAK:
1)AhzabSuresi-36
2)AhzabSuresi,5
3)AhzabSuresi,37
4)AhzabSuresi,53
5)ahzabSuresi,40
6)ElmalıTefsir,AhzabSuresi,
7)KadınSahabiler,MevlanaNiyaz,Tercüme:ProfAliGenceli,TokerYayınları
ŞamilİslamAnsiklopedisi