Eylemini Niyetine Kurban Et...
- alaimisema7
- Üye
- Mesajlar: 43
- Kayıt: 04 Nis 2008, 02:00
Eylemini Niyetine Kurban Et...
İnsan yapıp ettiklerinden mi ibarettir? İnsan ortaya koyduğu eserler ile, ardı sıra bıraktıklarıyla mı ölçülmelidir? Kıymetini kametini eylemleriyle mi ortaya koyar insan?
Kalbi ve ruhu, aşkı ve vicdanı nerededir insanın? Sadece üst üste koyduğu tuğlaların yüksekliği ile mi değerlendirirsiniz bir duvar ustasının kıymetini meselâ? Duvar ustasının tuğlaları aşk ü şevk ile döşemesi ile isteksiz ve husursuz döşemesi arasında fark yok mudur? Kalbi nerededir ustanın? Aşkı hangi perdenin ardındadır? Ustanın aşkını ve iştiyakını alıp masanın üzerine koyabilir miyiz? Bir terazi kefesinde tartabilir miyiz kalbinin acılarını? Bir hoparlöre aktarabilir miyiz vicdanının sesini? Elinin tuğlaya şevkle dokunuşunu duvarda farkedebilir miyiz? Yoksa, duvarın düzgünlüğü arkasında unutur muyuz ustanın iç hallerini? Yoksa, ustanın ruhunu ve kalbini, aşkını ve şevkini de duvarın harcı mı sayarız? Usta kim olursa olsun sadece duvara mı bakarız? Usta ne halde olursa olsun duvara mı gömeriz cümle hallerini? Batılı kişisel gelişimcilere bakılırsa, insan eylemleri kadardır? Edimleri neyse, insan da o kadardır. Kişi, eylemleri üzerinden gelişir. Başarı ve başarısızlık fiiller üzerinden ölçülür. Eylem dışa dönüktür; kişinin elinde görünür. Fiili monitörize edebiliriz, seyredebiliriz, ölçebiliriz. Peki ya insanın gelişimi sadece ölçülebilene ve gözlemlenebilene mi bağlıdır? İnsanın gelişiminin dinamiklerini sadece görünen üzerinden yoklamak mümkün müdür? İnsan dışına taşırdığı eylemlerden mi ibarettir? İnsanın içinde, dışına rağmen, dışından ayrı, dışına taşandan fazla ya da az başka şeyler yok mudur? İnsanı görünür olan üzerinden tanımladığımızda, onu kabaca bir makineye, tanımlanmış ve belirlenmiş eylemleri icra eden ruhsuz bir mekanizmaya indirgemiş olmaz mıyız? Onun görünmeyen özünü, görüneni şeffaf bir örtü gibi saran içsel yönelimlerini boşa çıkarıp içinde kıpırdayıp duran duyguları işlevsiz ve anlamsız kılmaz mıyız? Bilmem, hiç dikkatinizi çekti mi? Ben, kişisel gelişim teorilerinin herhangi bir yerinde niyet kavramına hiç rastlamadım. Niyet, eylem ya da amel gibi değildir. Görülemeyen, izlenemeyen, ölçülemeyen bir kavramdır. Niyetinizi başkalarına gösteremezsiniz; sadece kendiniz bilir, görür ve farkedersiniz. Kendinizi aynada seyreder gibi, kendinizle göz göze gelirsiniz niyetinizle. Kendinize görünür olduğunuz yerdir niyet. Kendinize görünür olduğunuz yer ise Rabbinize görünür olduğunuz yerdir. Şu halde, niyetinizin iyi/kötü oluşu ancak kendinizin bildiği bir şeydir. İyi niyetle kötü bir eylemde bulunabilirsiniz. (Kaş yapayım derken göz çıkaranlardan biri olabilirsiniz!) Kötü bir niyetle iyilik de yapabilirsiniz. (Hırsızlık niyetiyle girdiğiniz evde pencereyi açık unutup bir aileyi soba zehirlenmesinden kurtarabilirsiniz!) Yani ki niyetiniz kendinizle hesaplaştığınız alandır. Niyetin hesaba katılmadığı yerde, erdemi ancak başkalarının tanıklığında tanımlayabilir ve inşa edebilirsiniz. Niyeti yok sayan ve sadece eylemi öne çıkaran gelişim kulvarı, sizi başkalarının gözünün önüne yığar. Başkasının olmadığı yerde erdemli olup olmamanız söz konusu değildir. Buna göre, nezaket gibi bir erdemi bir başkasının huzurunda sınayabilir ve inşa edebilirsiniz. Başkasının olmadığı yerde nezaket yok gibidir. Sanki insan kendisine incelik borçlu değildir. Karanlıkta dans edilmez. Buna göre, hiçbir kişisel gelişim kitabında gıybet diye bir kötülük konu edilemez. Çünkü gıybet birisi hakkında, üstelik kardeşiniz olan birisi hakkında, onun yokluğunda, gıyabında, bile-isteye, duyacak olsa hoşlanmayacağını bildiğiniz doğru şeyler söylemektir. Gıybet etmemek, bir başkasının yokluğunda, onun hiç duymayacağından emin olsanız bile, dilinizi doğruyu söylemekten bile geri çekmektir. Oysa, konuşmak ve bunu bir başkasına işittirmek bir eylemdir; ölçülebilir ve gözlemlenebilir. Peki ya, doğruyu ifadelendiren bir konuşma neden erdem sınırlarının dışında görülsün? Bizi kimsenin duymadığı, kimsenin görmediği, kimsenin bilmediği yerde yine de erdemli kılacak bir gelişim kulvarı sunmuyor bize kişisel gelişim. Ölü kardeşinin etini seve seve yemek gibi bizzat Rabbimiz tarafından tiksindirici bir eylem olarak tanımlanan gıybeti yapıp/yapmama konusundaki yaptırımı nereden alacağız? Tam da başkasının yokluğunda ortaya çıkan bu eylemi niyet kavramını hesaba katmadan gelişimimize dahil etmek mümkün görünmüyor. Niyet sözkonusu olduğunda, insanın içine dalıyoruz birden. Vicdanına temas ediyoruz. Kalbine iniyoruz. Elinden gelenlerden beriye, ağzından çıkanlardan içeriye bakmak zorunda kalıyoruz. Bu yüzdendir ki, hadisleri yorumlayan bir çok mana büyükleri, ameller niyetlere göredir hadisini en başa koyar. Bu hadise göre, niyetsiz eylemin kıymeti yoktur. Eylem insanın elinden, dilinden değil, içinin de içinden, kalbinden, vicdanından başlar. Niyet, kendini âlemde nereye koyduğunla ilişkilidir. Kimselerin bilmediği yerde, kimselerin duymadığı, görmediği yerde tanımlamaya zorlar kendini. Aynada kendi gözlerinin içine bakar gibi, kendini kendinle baş başa bırakır. Kendinle başbaşa kaldığın yerde ise her şeyi bilen, her şeyi işiten, her şeyi gören Rabbinle yüzleşirsin. Rabbinle yüzleştiğin yerde ise imanın sınanır. Onun gördüğüne, Onun bildiğine, Onun hesap soracağına ne kadar canlı, ne kadar ciddi inanıyorsun? Buna göre, önemli hadis kitaplarında Ameller niyetlere göredir hadisinin iman başlığı altında zikredilmesi şaşırtmamalı bizi. Bu çerçevede, ömür boyu kulağıma küpe olacak bir nasihat aldım geçenlerde. Hadis Doç. Dr. Mehmet Görmezin Din nasihattir hadisini başlık edinen makalesi, hiç ummadığım bir yere götürdü beni. Evvelemirde, din öğüttür/tavsiyedir. anlamında zihnimize yerleşen bu hadisin, bizi kimselerin görmediği/bilmediği yerde bir hesaplaşmaya çağırdığını farkettim hayretle. Eğer hadisteki nasihati öğüt yahut tavsiye şeklinde anlarsak, ancak bir başkasının olduğu yerde uymamız gerekiyor bize söylenene. Tavsiye de öğüt de dışa dönüktür, bir başkasının kulağına doğrudur. Ama muhterem Mehmet Görmezden öğreniyoruz ki, nasihatin ilk anlamı içtenliktir. Kurânda içten gelerek yapılan samimi tevbeler için tevbe-i nasuh ifadesi kullanılır. Mumundan arındırılmış saf bal için de n-s-h kökünden gelen sıfatlar kullanılır. Öyleyse, nasihat bizi kendi içimize, kendi içtenliğimize havale ediyor. Öğüt yahut tavsiye dışa görünen eylem iken, içtenlik, samimiyet, ihlas derinimizde gerçekleşen ve kimseye görünmeyen niyetin ekseninde kalıyor. Nasihat, eylemi niyetin terazisinde tartıyor. Gel gelelim, bunca açıklamanın kurbanla ilişkisine... İbrahimin(as) İsmaili(as) kurban etmesi, sadece eylem düzleminde bakılırsa, akim kalmış, sonuca ulaşamamış, başarısız bir teşebbüstür. Bıçak, İbrahimin (as) onca çabasına, İsmailin (as) onca teslimiyetine rağmen kesmemiştir. Kesme eylemi körelmiştir. İbrahim(as) de, İsmail(as) de niyetleri üzerinden sınanmışlardır kurban kıssasında. İbrahimin[as] İsmaili[as] kurban etmesinde, amel niyete kurban edilmiştir. Bıçak kesmemiştir. Ama bıçağı bile kesen niyet keskinleşmiş, hep keskin bırakılmıştır. Şimdi, kurbanımıza bıçağı vururken, kurbanın bizi eylemimizle yanaşamadığımız, ulaşamadığımız Rabbin rızasına yakın eyleyen bir kurb anı olduğuna yeniden inanmamız gerektir. Öyle ya Onun katına kurbanların kanları ve etleri ulaşmaz. Kan da et de, kurban kesme eylemimizin ürünleridir, görüntüleridir. Onun bizi gördüğünü bilerek, Onu görür gibi yaşama keskinliğini bileyen niyetimiz ve içtenliğimizdir görünmeyenimiz. İç/ten kesebiliyor muyuz kurbanı?
Senai DEMİRCİ
- gullale
- Özel Üye
- Mesajlar: 1362
- Kayıt: 16 Oca 2008, 02:00
"Kalbi ve ruhu, aşkı ve vicdanı nerededir insanın? Sadece üst üste koyduğu tuğlaların yüksekliği ile mi değerlendirirsiniz bir duvar ustasının kıymetini meselâ? Duvar ustasının tuğlaları aşk ü şevk ile döşemesi ile isteksiz ve husursuz döşemesi arasında fark yok mudur? Kalbi nerededir ustanın? Aşkı hangi perdenin ardındadır? Ustanın aşkını ve iştiyakını alıp masanın üzerine koyabilir miyiz? Bir terazi kefesinde tartabilir miyiz kalbinin acılarını? Bir hoparlöre aktarabilir miyiz vicdanının sesini? Elinin tuğlaya şevkle dokunuşunu duvarda farkedebilir miyiz? Yoksa, duvarın düzgünlüğü arkasında unutur muyuz ustanın iç hallerini? Yoksa, ustanın ruhunu ve kalbini, aşkını ve şevkini de duvarın harcı mı sayarız? Usta kim olursa olsun sadece duvara mı bakarız? Usta ne halde olursa olsun duvara mı gömeriz cümle hallerini?"
Ol'anı ince eleyip süzen ve özüne dair, özlere, güzel kokulu mesajlar veren Senai Demirci kardeşimizin yine güzel bir yazısı. Bizlerle bayramımızın bayram olmasını murad ettiğimiz şu anlarda paylaştığınız için sağ olun var olun Alaimisema kardeşim. Yazıyı okurken Emrem Yunus Biçare Bulunmaz Derdine Çare'nin şu beyitleri geldi içime ve pay etmek istedim anlama anlamı...
Ben bunda seyr eder iken, aceb sırra erdim ahi
Bir siz dahi sizde görün, dostu bende gördüm ahi
Bende baktım bende gördüm, benim ile BİR olanı
Suretime can vereni, kimdiğini bildim ahi
İsteyuben bulamazam, o ben isem ya ben hani
Seçemedim ondan beni, bir kez o oldum ahi
Maşuk benimledir bile, ayrı değil kıldan kıla
Irak sefer bizden kala, dostu yakın gördüm ahi
Muğni oldum yoksul iken, benim oldu kevn-i mekan
Yerden göğe magrib meşrik, yere göğe doldum ahi
Nitekim ben beni bildim, bu oldu ki HAKKI buldum
Korkum onu buluncadı, korkudan kurtuldum ahi
Yunus kim öldürür seni, veren alır tatlı canı
Bu canlara hükmedenin, kim olduğun buldum ahi
Ol'anı ince eleyip süzen ve özüne dair, özlere, güzel kokulu mesajlar veren Senai Demirci kardeşimizin yine güzel bir yazısı. Bizlerle bayramımızın bayram olmasını murad ettiğimiz şu anlarda paylaştığınız için sağ olun var olun Alaimisema kardeşim. Yazıyı okurken Emrem Yunus Biçare Bulunmaz Derdine Çare'nin şu beyitleri geldi içime ve pay etmek istedim anlama anlamı...
Ben bunda seyr eder iken, aceb sırra erdim ahi
Bir siz dahi sizde görün, dostu bende gördüm ahi
Bende baktım bende gördüm, benim ile BİR olanı
Suretime can vereni, kimdiğini bildim ahi
İsteyuben bulamazam, o ben isem ya ben hani
Seçemedim ondan beni, bir kez o oldum ahi
Maşuk benimledir bile, ayrı değil kıldan kıla
Irak sefer bizden kala, dostu yakın gördüm ahi
Muğni oldum yoksul iken, benim oldu kevn-i mekan
Yerden göğe magrib meşrik, yere göğe doldum ahi
Nitekim ben beni bildim, bu oldu ki HAKKI buldum
Korkum onu buluncadı, korkudan kurtuldum ahi
Yunus kim öldürür seni, veren alır tatlı canı
Bu canlara hükmedenin, kim olduğun buldum ahi