EL VÂLÎ c.c.

       
         EL VELİYYÜ                    EL VÂLΠ                            EL MEVL          

 

EL Mevlâ ismi, velâyet (birinin dosdu, yakını, yardımcısı olmak, onun idâresini elinde bulundurmak) kökünden masdar ismi ve sıfattır. Muhabbet bağıyla bağlı dosd, sahib, mâlik, efendi demektir.Velâ kökü parmak-yüzük “ile”liği değil de et-tırnak “bile”liğini yani “yakîn”i içerir. Mevlâ, İlâhî yakînliğin adıdır. Rabbü’l-‘âlemîn’in Mâlikiyyetini mânevî yakınlık ve muhabbet kabul ediştir. ALLAH-U ZÜ’L-CELÂL’in Mevlâmız olduğu Kur’ân-ı Kerîm’de 16 âyette geçer. Hadis listelerinde geçmemekle beraber Kur’ân-ı Kerîm’de geçmektedir. Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem), o zamanın şartlarında köle olanları sahiblerine hitaben konuşurken onlara: “Rabbim, Mevlâm” demelerini yasaklarken, köle sahiblerine de kölelerine “kulum” demelerini yasaklamıştır. (Müslim, Elfâz,14 bkz.)

Mevlâ isminin, Velî, Vâli, Vedûd isimlerinin anlam ilşkisi vardır.

El Mevlâ : Halkının velîsi, dosdu, var edip idâre edeni olan ALLAH-U ZÜ’L-CELÂL. : Sahib, mâlik,Rabb, velî, mürebbi, yardımcı, ihsan edici, dosd ve eserlerini seven ALLAH-U ZÜ’L-CELÂL…

El Vâlî : Herşeye (kâinâta) sahib, hakîm ve mâlik olduğu sistemi idâre eden, tasarruf eden. Külli şey’in mutlak sahibi olan ALLAH-U ZÜ’L-CELÂL.

El Veliyyü : Sahib, mâlik, nâsir, mûin (yardımcı), dosd (seven ve yardım eden), mütevelli (herşey O’nunla yürüyen). Her şeye her şeyden daha yakîn olup her işlerini üzerine alıp icrasını yüklenen, kullarının dosdu, yâri, sahibi ve velîsi olan ALLAH-U ZÜ’L-CELÂL.

Velâ : Bir şeye yaklaşmak.
Veliye : İdare etmek. Düzenlemek. İşini üzerine almak. Yardım etmek. Sevmek.
Vellâ : Birisini bir işe idareci kılmak.
Tevellâ : Geri dönmek, yüz çevirip terketmek.
Evlâ : Daha lâyık, daha uygun, daha yakın.
Veliyyullah : ALLAH’dan korkan, sayan, seven, temiz, pâk olup amel-i salih işleyen ALLAH’a dosd olan ALLAH’ın dosdları.
Evliyâ : Velîler.

EL VELÎ (celle celâluhu) ZEVKİ:

Mazhar olan, El Velî (celle celâluhu)‘nun Velîsi, Evliyâullahı olur. Tüm sevgililerinden ayırıp, o kimseye ebedî sevgili ve gerçek dosd (El Velî celle celâluhu) olur. O’ndan gayrısına meyil verip gönül bağlamaz ve bağlayamaz. Sevgilimden ayıran oldu bana Sevgili!…