Tâvila, biliyorsunuz ki, Mübarek Pirimizin dedesinin şöhret olduğu bir beldedir.
Yani, şöhreti ile ilgili Şeyh Osmanı Tâvila denilen bir yerdir.
Dolayısıyla Şeyhimiz, babası Şeyhul Hazin'in ahdini yenilemek kastı ve gayesiyle Tâvila'ya gitmiş.
Tabi mürşid, mürşidi kâmil olunca, insanı, insanı kâmil haline getirir.
Fakat mürşid, nakıs ise, ona teslim olan kişi de yetersiz yetişir.
Bu husus çok önemlidir.
İnsan her duyduğuna mürşidi kâmil diye kendisini teslim etmemelidir.
Nasıl ki bir doktor, doktorlukta tam bir ihtisas sahibidir, menfaati, kesin tedavi yöntemleri vardır.
Çok kimselere faydası olmuştur.
(Doktorluğunu her haliyle isbat etmiştir, hekimlik icazeti vardır.)
İşte bu doktor, hastaların tedavisini yapabilir.
Dolayısıyla böyle ehil doktorlara, insan kendisini rahatlıkla teslim eder.
Yoksa doktorlukla yakından uzaktan alâkası olmayan, kulaktan dolma bilgilerle kendisini doktormuş gibi gösteren, bir iki kitab okumakla doktor olduğunu sanan ve cazibesine kapılarak böyle bir yola başvuran kimseler, bedene fayda vermek şöyle dursun, ancak ve ancak zarar verirler.
Mürşidler de böyledir.
Ehil olmayan doktor bedene nasıl zarar verirse, nakıs mürşid de dine zarar verir.
Onun için mürşidlik çok mühimdir.
Maneviyat esasen kişi ile Allahü Zülcelâl arasındaki rabıtadır.
(Öyle hafife alınacak bir olay değildir.)
Nakıs ve ehil olmayan doktor, nasıl ki hastasını perişan ederse, nakıs ve ehil olmayan Şeyh de müridini Allah'a kavuşturmak şöyle dursun çok kötü durumlara düşürür.
Hülâsa, Şeyhimiz Tâvila'ya vardığı zaman, Mübarek Pirimiz çok ferasetli olduğundan, Şeyhimizi diğerleri gibi HÂNİKÂH'a değil, özel olarak Mübarek Seyyid Tâhâ'nın himayesine veriyor.
Âdeta, çok kıymetli bir emânet gibi kıymet ve değerini takdir ederek, Seyyid Tâhâ'ya teslim ediyor.
(Hanikah: Tekke, dergah. Bir şeyhin idaresinde dervişlerin oturduğu, zikir ve ibadet ettikleri yer.)
Seyyid Tâhâ, bildiğiniz gibi Pirimizin hemen hemen her işini yapar, döndürürdü.
Umumi işleri yürütürdü.
Teveccüh olsun, hatmi hacegâh olsun Pirimiz bunlara asla girmezdi.
Bunlara Seyyid Taha girerdi.
Ve umumi işleri hep Seyyid Taha yürütürdü.
Seyyid Tâhâ işte böylesine bir Zât. Şeyhimizin de en çok bahsettiği ve daima takdir ettiği zât Seyyid Tâhâ'dır.
Seyyid Tâhâ'nın dışında öyle herhangi bir kimse üzerinde durmazdı.
Hatta meşhur Şeyh Saidi Meczub ve diğer Cizreli zevatın bazıları hakkında da şöyle buyururdu:
Bunların bir kazan veya bir havuz gibi fazlayı taşırma durumları vardır. Taşırınca üzerine başka ne koyacak ki... Geleni taşıracak olursa ne koyacak ki? Ama kardeşim Seyyid Tâhâ her geleni zaptediyor. Her geleni yutuyor. En ufak bir taşkınlık ve taşırma yok, derya gibi her geleni içine alır diyerek Seyyid Tâhâ'ya karşı olan sevgisini izhar ederdi.
İşte Muhammed Ali Hüsameddin, Şeyhimizi bu Seyyid Tâhâ'ya teslim etmişti.
Böyle olmasına rağmen Şeyhimizin aklına şöyle bir düşünce gelir:
Acaba Mübarek Muhammed Ali Hüsameddin'in böylesine yüce oluşu ecdadından, baba ve dedesinden şöhret alarak mıdır? Yoksa kendisinde bir istiklâllik durumu var da bu şöhretinin sahibi bizatihi kendisi midir?
Şeyhimiz Şeyh Alaaddin bu gibi şeyleri aklından geçirince Seyyid Tâhâ'ya teslim edilmiş bir emânet durumunda olduğu halde hemen emir gelmiş ki ferman Pirimiz Hazretlerinden:
- Alaaddin musarrahtır, gidebilir diyor.
Burada Hz. Pir hakkında bir tereddüd, bir şüpheye kapılınca, aklından acaba diye geçirince o zaman kendisine serbestlik verilmiştir, gidebilirsin diyor.
İşte, Mübarek Şeyhimiz o anda tarifi imkânsız bir üzüntüye gark olur ve o geceyi sabaha kadar ağlayarak geçirir.
Seyyid Tâhâ her ne kadar teselli etmeye çalışsa da bu tesellisi onu pek etkilemez.
Çünkü, bu durum Şeyh Alaaddin'e çok ağır gelir.
Sabahleyin abdest almaya çıktığında orada bir samralık (gübre) vardır. O samralığa bakarak:
Keşke bu samranın yerinde ben olsaydım da bu duruma düşen biri olmasaydım diyerek dünyaya geldiğine bin pişman, üzüntüsünden kahrolacak bir halde artık ben neye yararım ki... diyerek o derin üzüntüsünü izhâr eder.
Mübarek Şeyhimiz keşke o samralık olsaydım dediği anda, Mübarek kendisini o hale indirince o samralık âdeta dalgalanan bir nur gölü haline gelir.
İşte bu hal karşısında tefekkür halinde iken hiç umulmadık bir anda, Hz. Şah karşısında var olur, zuhur eder.
Tabiki o anda ne haller geçirdiğini Allah bilir.
Mübarek, Hz. Şah ile karşı karşıya gelmekten dahi çekinir bir halde duvara yaslanır.
Hz. Pir karşısına gelince Şeyh Alaaddin'in üzerindeki o hali gidermek ve o teslimiyyet ve tefvizi umurinin bu şekilde inmesi karşısında o hali giderecek şekilde Şeyhimizin kesinlikle hoşnut olabileceği bir tarzda:
Ey gözümün nuru nasılsın, ne haldesin, halin nicedir? diye sorar...
(Tefvizi umur: İşleri birine bırakma)
İşte Hacı Hüsnü'nün sorduğu ve Şeyh Alaaddin'in (ks) Pirimiz karşısında verdiği cevabı bu andan itibaren anlatıyor.
Diğer kısımlarını ise anlatmadan saklı tutuyor.
Ancak Şeyhimizin, Pirimiz hakkında bu Mübarek, bu Mübarek diyerek anlattığı ve o ana kadar geçirmiş olduğu devreyi âdeta bir film şeridi gibi göz önünden geçirmiş ki artık teslimiyyeti külli durumunda kalmış ve kendisinden de memnun olduğunu görünce, bilhassa bu şekilde taltifini görünce çok daha mestu hayran olmuş ve o anda duvara yaslanarak kendisini zaptedebilmiş ve karşısında verebildiği cevab sadece ve sadece ELHAMDÜLİLLAH olmuş.
SEYYİD TÂHÂ İLE ŞEYH ALAADDİN'İN HZ. PİR'E İNTİSAP ŞEKİLLERİ
Şeyhimiz Şeyh Alaaddin'in (ks) Hz. Ali Hüsameddin'e intisabları, Hz. Ebubekri Sıddık'ın (ra) Peygamberimizi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) tasdikine tıpatıp uyuyor.
Seyyid Tâhâ'nın durumu ise Hz. Ömer'in Peygamberimize gelişi ve kabullenişinin aynısı.
Şöyle ki Hz. Peygambere vahiy gelip ve Rasulullah da peygamberliğini ilân ettiğinde onu ilk kabul edenlerden Hz. Ebubekir İslâm'a davet edildiğinde Ya Muhammed! Sana karşı olan güvenim, itimadım sonsuzdur. Bunu sende biliyorsun. Yalnız davet ettiğin Risâlete delilin nedir? diye sordu.
Peygamberimiz de: Ya Ebubekir! Şam'da görmüş olduğun rüyadır diye buyurunca Hz. Ebubekir Peygamberimizi kucaklayıp iki gözünün arasını öptü ve ben şehadet ederim ki: Sen Allah'ın Rasulüsün! diyerek risaletini kabul etti ve Müslüman oldu.
Hz. EBUBEKİR'İN RÜYASI
Hz. Ebubekir (ra) Şam'da ticaret yaptığı sırada rüyasında bir ay'ın, Mekke'ye indiğini, sonra Mekke'nin bütün evlerine dağıldığını ve her eve, O'ndan bir parça girdiğini, sonra da kendi evinde toplu bir hâle gelmiş gibi olduğunu görüp, ehli kitap bilginlerinden bazısına, meselâ Rahip Bahira'ya anlatmış.
Rahip Bahira: Sen nereden geldin, kimlerdensin, ne işle meşgulsün? diye sordu.
Hz. Ebubekirde Mekke'den geldiğini, ticaretle meşgul olduğunu ve Kureyş kabilesinden olduğunu söyleyince...
Rahip Bahira: Allah rüyanı doğru çıkarırsa, kavminden bir peygamber gönderecek, sen de sağlığında onun vezir'i, vefatından sonra da halifesi olacaksın! demişti.
İşte, buna benzer bi şekilde Şeyhimizin de, Hz. Muhammed Ali Hüsameddin hakkında, onun yüceliği hususunda en ufak bir tereddütleri yok.
Fakat bu yüceliği, böylesine üstün meziyetlere sahip oluşu, akıllara durgunluk verecek kadar müstesna bir şahsiyet oluşu nerden kaynaklanıyor? Bu vasıflara sahip oluşu acaba baba-dedesinden, böylesine bir aileye mensubiyetinden mi ileri geliyor? Yoksa, kendisinde bir istiklâllik durumu var da bu hâl kendisinden mi kaynaklanıyor? diye düşünmesi, böyle bir tereddüt geçirmesi, Hz. Pir'in de Alaaddin gidebilir, demesi; Hz. Peygamberin karşısında Sıddıki Ekber'in kayıtsız şartsız teslimi gibi, Şeyhimizin de bu durumdan sonra teslimiyyeti kül ile bağlanmış ve Hz. Pir'in hali ve durumu hakkında kalbi mutmain olmuştur.
Hz. Seyyid Tâhâ'ya gelince:
Hz. Ömer'in, Cenabı Rasulullaha gelişi Müslüman olmak niyeti ile değil de ona haddini bildirmek için yola çıkmıştır.
Tamamen bir ferman okumadır geliş gayesi.
Fakat Hz. Peygamberle karşılaştıktan sonra Müslüman olmanın, İslâmı kabul etmenin dışında seçeneği kalmamış ve Müslüman olmuştur.
İşte, Seyyid Tâhâ da buna benzer bir şekilde intisap etmek niyetiyle değil de, tamamen kendi ilmine ve şöhretine güvenerek işlerini yapmaktan amcasını alıkoyan bu kişiye, yani Muhammed Ali Hüsameddin Hz. lerine haddini bildirmek için gelir.
Geliş gayesi tamamen bir ferman okumadır.
Fakat Hz. Muhammed Ali Hüsameddin ile karşı karşıya geldiğinde dünyası tamamen değişir.
Hz. Ömer misali geliş o geliştir.
Bir daha geri dönmez.
HÜLÂSA: Hz., Rasulullah için Sıddıkı Ekber ile Hz. Ömer'in durumları ne ise, Hz. Muhammed Ali Hüsameddin için de Şeyh Alaaddin ile Seyyid Tâhâ'nın durumları aynı mesabededir.
İşte meşrebimizin SIDDIKİ meşreb oluşu da bundan dolayıdır.
Hülâsa; Hacı Hüsnü ikinci olarak soruyor:
- Efendim, Hz. Pir'in size karşı sevgisi vardı, çok seviyordu sizi.
Karşısında Mübareğin verdiği cevab:
- Biz fakir kimseleriz, aciz, miskin durumumuz vardır. Böyle taşırma hallerimiz yoktur, coşma yoktur. Sakin bir durumumuz vardır. Haddimizi bilen kimseleriz. Dolayısıyla Mübarek Pirimiz böyle kimseleri severdi buyurdu.
Nitekim Hz. Şahı Nakşibend (ks) şöyle buyuruyor:
Bu yolun sâliki olan bir kimse bu meskeneti, zilleti, acziyyeti, fakriyyeti -bu yönleri- ele alıp da bu yoldan yürümedikçe asla vuslat bulamaz. Zira bu fakire, bu kapıdan giriş yaptırdılar ve böylece muvaffak olabildi. Başkaları daha başka kapılarda dururken biz iki yüz kişi idik, ne bulduysak bu yöntemlerle bulduk, Allah'a şükürler olsun. diyor.
İşte, Şeyhimiz de bu yönünü tercih ederdi.
Hatta talebelik devresinde dahi Şeyh Halef Camisinde Şeyh Mahmud'un yanında okurken, zira tahsilini orada yapardı, talebeler arasında hiçbir benzeri yoktu.
Öteden beri çok sakin ve tefekkürlü bir hâli vardı.
Çocukluk devresinde iken bile onların hareketlerinden âri, bari bir durumu vardı.
Sükûnet içerisinde daima tefekkürlü ve müsteğrak bir hali vardı.
Rahmetli babam, Şeyhimizin gençlik ve talebelik devresini böyle anlatırdı.
Hatta Şeyhimiz, ağabeyi Şeyh Fahreddin hakkında bile, Şeyh Halef Camisi'nde va'z ederken Abimin anlattığına göre şöyle buyurmuş:
Kardeşim Şeyh Fahreddin halk arasında va'z ederdi. Halk sanırdı ki tamamen varlığı, meşguliyeti onlarladır. Fakat, kalbi Hak ile kalıbı halk ile idi.
Halbuki Mübarek o dönemde talebe idi.
Talebelik devresinde dahi ağabeyinin o hal ve durumunu keşfediyordu.
Keşfiyatı var idi.
Bu acayibliklerine bakınız ki, Şeyhul Hazin'in en büyük evlâtlarından kademe olarak en yüksek olanı ve en büyüğü Şeyh Fahreddin'dir.
Ve Şeyh Mahmud da onun halifesidir.
Yani Şeyhimizin, tedrisat yönünden hocası olan Şeyh Mahmut hakkında da şöyle buyurur:
Ayağının baş parmağından başına kadar yani tepeden tırnağa bir nur parçası idi diyor.
Bunun yanında bulunduğu devre ve talebelik devresinde dahi ağabeyinin durumuna keşfiyatı ve vukufu vardı.
Bu minval üzere, Şeyhimizin öteden beri geliş tarzı böyledir.
Vakarlı, istikrarlı, sakin, kendisinin mahviyattan başka bir hali yoktu.
Var, yok içinde...
Hani bir usul vardır.
Tarikati aliyenin sâdatlarının verdiği bir karar vardır; ölmeden önce ölmek düsturu varya...
Yani, ölmezden evvel ölmek şöyle ki, bu ölmek vücudan değil, aslında nefsin enaniyetini ve bu gibi nahoş halleri, ahlâkı zemimeleri tamamen yok etmesidir.
Bunu öldürürse, işte o zaman Allahü Zülcelâl kendisine bir hayat verir.
(Enaniyet: Benlik, gurur, kendini beğenme, bencillik
Ahlâk-ı zemime: Ayıplanacak, kötü ahlâk.)
Aziz Kardeşlerim,
Artık fazlaca zihninizi yormak istemiyorum.
Diğer bölümlerde az çok bir işaret verilmiştir.
Ancak, en fazla muğlâk gördüğümüz Mübarek Şeyh Osman (ks), Şeyhul Hazin (ks) ve Hz. Pirimizin (ks) bu tecelliyât yönünden geliş tarzı, yani bu sır hususunda biraz malûmat vermek yerinde olur.
Bilhassa Şeyh Osman (ks) ile alâkalı, kalbinin büzülmesini söylerken, tabi bunun mahiyetini anlatmak faideden hâli değildir.
HZ. ŞEYH OSMAN ETTAVİLİ (K.S.)
Doğumu: 1781 (H. 1195)
Vefatı: 1867 (H. 1283)
Hz. Şeyh Osman (ks) çok dirayetli ve:
diye tabir edilen böylesine bir kabadayı...
Rabbımızın yiğitlik meydanındaki zatlardan bir tanesi...
Pirimizin dedesi olup pirimizin geleceğini pek âlâ anlatan bir zattır.
Bunlar birbirlerini çok iyi bilirler.
Nitekim pirimizde dedesinden ayni şekilde diye tabir edilen menakıbler anlatırdı.
Herhangi bir zattan şöyle keşfiyatı vardı, şöyle malumat sahibi idi, şöyle halleri vardı denildiğinde dedesi Şeyh Osman hakkında aynı seviyededir veya daha üstündür diye anlatırdı.
Şeyh Osman Hazretlerinin yanındada herhangi bir zat anılsa Bizim Ali bunu aşar buyururdu.
Hülasa bu Şeyh Osman Hz.leri Mevlâna Hâlid (ks) gibi müstesna bir zâtın âyân halifelerinden olup en akdemidir.
Yani akdemul hulefa diye tabir edilen en kıdemli, derece bakımından da en yüce halifesidir.
Mevlâna Hâlid (ks), Şeyh Abdullahi Dehlevi'den gelerek Irak'a teşrif ettiğinde ilk irtibata geçtiği Zât, Şeyh Osman Hz.leridir.
Aslında Mevlâna Hâlid ve Şeyh Osman her ikisi de Irak'lıdır.
Mevlâna Hâlid şehrü'z zûrî'lidir.
Şeyh Osman ise Tâvila'lıdır.
Bu beldelerin ikisi de Irak beldelerindendir.
Bu şekilde mübarek teşrif ederken oldukça Şeyh Osman ile irtibat kurmuştur.
Şeyh Osman'da çok dirayetli bir zattır.
Tabi bunlar birbirlerini iyi anlar, iyi bilirler.
Nitekim Mevlâna Hâlid Hz. Peygamberden intikal eden bu sırrı azizi Şeyh Osman'ın torunu olan Hz. Ali Hüsameddin'in (ks) ruhaniyyetinden almıştır.
Mevlâna Hâlid'in rihlesini okuyan bir çok kimse Şeyh Abdullahi Dehlevi'den dönüşünde Şeyh Abdullahi Dehlevi'nin: (Evlât, falan mahalle varasın, şol yere safiyyetle giresin, oradan hükmünü ve emrini alırsın, diye O emaneti almaya göndermesi.)
İşte, bu konu muğlak kalmış, bunu kimden almış, nasıl almış, bu bilinmiyor.
Bu hususu, Hz. Pir hakkında malûmat verirken inşallah daha geniş izah edeceğiz.
VECD HALİ, KALB ve FÜAD
Şimdi mevzumuz olan Şeyh Osman Hz.lerinegelelim.
Şeyh Osman Hz.leri çok ileri kademeye varmış, Mevlâna Hâlid'in halifeleri arasında en üstün dereceye varan bir Zât idi.
Zira onun hâli Şühûd hâli idi.
Şühûd hali çok acayip bir devreye gelmiş.
Tabiki insan zikri yaparken evvela gafleti gidermek için yapar.
Sonrada gafleti giderip cevarihlerini tamamen istilâ edecek hale getirince de kalbine yerleştirir.
Kalbin ise bir dış kısmı olmakla beraber bir de iç kısmında FÜAD vardır.
Kalbteki muhabbettir.
Füad'da ise aşk vardır.
Yani muhabbet kalb ile alâkalı, aşk ise Füad ile alâkalıdır.
Aşkın daha ötesinde de bir sır vardır.
Sır esasen VECD hali demektir.
VECD ise istediğini, aradığını bulmak demektir.
Bu hâl ise Tecelliyâtı Zât halidir.
Tecelliyâtı Zât aslında her fertte aynı değildir.
Aynı seviyede olmaz.
Çünkü görür-görmez, hicablı-hicabsızdır.
Aynı seviyede değil ve çeşitli yönleri vardır.
Ancak bu hususları daha iyi anlayabilmek ve anlatabilmek için İmamı Rabbani'nin (ks) Mektubât'ına ve benzeri zevatın eserlerine müracaat etmek lâzımdır.
Bu mevzu çok geniş olduğu için buraya sığmaz.
Evet, Şeyh Osman öyle bir hâle gelmişti ki lafza'i celâli zikrederken öylesine yakıcı bir te'sirat hâli var idi ki bu hâlin tarifi imkânsızdır.
Artık ne hal oluyorsa Allah bilir.
Gaye şu: Mevlâna Hâlid devresinde diğer tarikatlara bağlı olanların bunları çekememezlikleri oldu.
Bir de aralarında nahoş haller oluyordu.
Hatta bir defasında Mevlâna Hâlid camiden çıkarken onu dövmek dahi istediler.
Bu arzularını yerine getirmek için toplu bir halde Cami'nin önünde bekliyorlardı.
Mevlâna Hâlid'e karşı çok hasım halleri vardı.
Mevlâna Hâlid Camiden çıktıktan sonra, ki geç çıktığından dolayı, etrafında kimse kalmamıştı.
Mevlâna caminin çıkışında karşısında bu topluluğu o halde görünce ve niyyetlerini anlayınca Mübarek O celalli nazarlarını topluluğa çevirip onlara celalli bir şekilde bakınca, topluluk neye uğradığını şaşırdı.
Çoklarının kendilerine medarları kalmadı elbiselerini yırtıp çöllere çıktılar.
İçlerinde kimileri de Mübarek Mevlâna'nın eline ayağına kapanıp af dilediler.
Hülasa: O nazar karşısında kendilerini zor toparlayabildiler.
HAVF RECA , KABZ BAST, ÜNS ve HEYBET HALLERİ
Kardeşlerim; Biz avam sınıfı olarak Allah Zülcelâle karşı Havf-ü Recâ içinde yaşamamız lazım.
Allanın rahmetinden umudumuzu kesmemek lazım.
Daima rahmetini umud ederiz.
Daha üstün kademeli zâtların ise kabz ve bast halleri vardır.
Bast hali beşaşetli ve yaygındır.
Kabz hali ise büzülen, sıkılan ve bir şey yok iken ağırlık hali gelmesidir.
Bunlarında üstünde ise meselâ Şeyh Osman gibi şahsiyetlerde Üns ve Heybet halleri vardır.
Yâni; Şeyh Osman Hz. leri gibi yüce şahsiyyetlerde bu hal ÜNS ve HEYBET halidir.
Heybet Celâlidir.
Üns ise cemâlfdir.
Eğer tecelliyât, celâl yönünden vâki olursa insanı anında bir hiç hükmüne getirir.
Hatta o hal vâki olan zât tamamen şehid olur.
Nitekim İmamı Rabban Hz.lerinin oğlu Şeyh Muhammed Masum (ks) mektubunda şu hadisi Kudsiyi zikrederek der ki:
Herhangi bir kimse benim aşkımdan ölürse, onun diyeti ancak cemâlimdir. buyuruyor.
Onun için şühedâya öldüğünde cennet va'dedilmiştir.
Ama, Allah şehidi olan, Allah aşkıyla şehid olan kimseye Cemaullah va'dedilmiştir.
Karşılığı cemalullahdır.
Şeyh Osman (ks) Hazretleri bu minval üzere bir tarikat imtihan sahnesine girmişler, yani Kadiri tarikatının tezlerinin gereklerini yapmış.
Bu sefer Nakşı tarikatının tezlerini öğrenmek ve görmek istemiş.
İşte o zaman Mevlâna Hâlid'in Diz çök, rabıta halini al, rabıtaya gir ya Şeyh Osman emri ile önünde diz çökerek rabıtaya girer ve üç defa üst üste Allah der.
Üçüncü defa Allah deyişinde bütün vücûdu benek benek olarak yanık bir hale gelir.
Bilhassa kalb karşısında vücud büyük bir tesir görür ve o anda kalbi yanık, delinmiş ve büzülmüş br hale geliyor.
O zaman kendinde medarı kalmıyor, tamamen mecalsiz bir halde Mevlâna Hâlid'e: Lokmanımsın, Hekimimsin diyerek kendinden geçiyor.
Mevlâna Hâlid (ks) Hazretleri de gereken himmeti yapar ve vücudunun üzerindeki yanık izlerini, benekleri giderir.
Fakat o büzülü olan kalb o halde kalır.
Bu durum karşısında Hızır Aleyhisselâm kendisine: Sen Allah yolunda gazi oldun ve bu şekilde gazilik unvanını kazandın. der.
Çünkü, henüz eceli gelmediğinden şehid olma zamanı gelmemiş, amma gazilik unvanını hak etmiş ve bu ünvânı taşımıştır.
İşte bu Şeyh Osman (ks) Hazretlerinin kalbinin büzülmesi halinden Şeyhül Hazin (ks) Hazretleri bahsediyor.
Yani Şeyh Osman (ks) Hazretlerinden icazet aldığı zaman Şeyh Osman'ın Ya Şeyh Muhammed; bu, Mevlâna Hâlid'in bir hil'atıdır, bir hediyesidir.
O devrede bu hâl vâki' oldu, dolayısıyla bu SIRRI AZİZİ size emânet ediyorum, bu emânet EMANETULLAH'dır.
Siz de buna sahib olun. buyurup gereğinin yapılmasına itina edilmesi taleb ve temennisinde bulunmuştur.
ŞEYH MUHAMMED-EL-HAZİN (ks)
Doğumu: 1235
Vefatı: 1308
Hazretleri oradan vedalaşarak Siirt'e gelir.
Siirt'te 12-14 km. mesafedeki Fersaf köyüne gelir.
Fakat, Fersaf a geldiğinde kalacak bir evi dahi yoktur.
Bu yola revân olunca ilim arkasından koşarken, bu hale gelinceye kadar dünyalık hiçbir şeye sahib olamamış.
Oraya geldiğinde, kerpiçten mâ'mul, eve benzer birşey yapar.
Ancak burası halkı toplamaya müsait bir yer olmadığından Siirt yolu üzerinde bir çardak yapıp geleni gideni irşada başlar.
Ancak; orayı gören, oraya uğrayan bir daha ayrılmıyor, ayrılamıyor.
Ve Şeyhül Hazin (ks) Hazretlerinin ünü her tarafta çok yaygın bir şekilde duyulur.
Böyle olunca Mübarek Şeyh Alaaddin (ks) Hazretleri Şeyhül Hazin hakkında: Şahı Nakşıbend kuvvetindedir. diye buyurmuştur.
Tillo Şeyhleri de aynı Cizreli Şeyhler gibi çok atılgan ve tezgâhtardırlar.
Şeyhül Hazin'in bu durumu yavaş yavaş kendilerine tesir ediyor.
Bazı kimseler oralarda halife olmalarına rağmen: Gidelim, bu Şeyhi caydıralım. Hatta gerekirse haddini bildirelim. diyerek gelenler, bir daha geri dönmezler.
Şeyhül Hazinden duydukları harikalıklara hayran-û-mest oluyorlar.
Çünkü, hiç kimseden görmedikleri ve duymadıkları harikalıkları görüyor ve duyuyorlar.
Çünkü Şeyhül Hazin (ks) Hazretlerinin çok cazib bir tezi, görüşü ve nazarı vardır.
Allahü Zülcelâl kendi fazlü kereminden bolca ihsan etmiştir.
Dolayısıyla Şeyhül Hazin (ks) Hazretleri ile alâkalı olan akvâl hafsalaya sığmaz, herkes de bunun fehmine kabil değildir.
Ancak, Şeyhül Hazin'in durumunu, hâlini birazcık olsun fehmedebilmemiz için bazi hâl ve akvâlini nakletmek yerinde olur.
Kendisi şöyle buyuruyor:
Yani, Kendi zamanında ve gününde bütün akranları arasında akranlarının tamamının üstünde olduğunu Kur'an sırrı hakkı için. diye yeminle ifâde ediyor.
İşte bu da ğavsiyyet makamında olduğunun en açık delilidir.
Başka bir sözünde de şöyle buyuruyor:
Yâni: Cenabı Rasulullaha sevgi ve aşk hususuna gelince, hiçbir âşık ve hiçbir sekir ehlinden benimle teraziye girecek hiç bir fert yoktur. Benimle hiç kimse Rasulullah'a sevgi ve aşk yönünden teraziye konamaz. diyor.
Hatta bir gün Şeyhül Hazin Hazretleri çok acayib bir kelime harcar ve der ki:
Allah'ı zikretmek günahları çoğaltır, basiret ve kalbi hedefinden sapıtır.
Bu söz karşısında ilim ehli Şeyhül Hazin'e itiraz eder ve:
Ne demek oluyor bu? Böyle şey olur mu? Allah'ın zikri nasıl olurda zünübü çoğaltır, nasıl olurda kalbi hedefinden saptırır? Ne demek bu!.. Bu söz şeriata muhaliftir. Zira Cenabı Hak Kur'an'da:
Kalbler ancak Allah'ı zikirle mutain olur. buyuruyor derler.
Şeyhül Hazin bu Ayeti Kerime ve onların tutumları karşısında şu cevabı verir:
Hikem-ûl Ata'da da mevcud olan hadis-i şerifte Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyuruyor:
Yani, Bir kimse zikrediyorsa, henüz müşahede hali yoktur. (Şühud ehli değildir.) Amma, müşahede hali vaki' olduysa, zikir durur buyuruyor.
Onun için kendi dönemindeki Ulema buna itiraz ettiler.
Hatta bu itiraz eden âlimlerden biri de sonradan Şeyhül Hazin'in damadı oldu.
Şeyhül Hazinin, Hacı Yasin isminde bir yakını vardı.
Onu buldular ve dediler ki: Senin Şeyhin bu şekilde bazı kelimeler kullanmış, buna ne dersiniz? derler.
Hacı Yasinde olur demiş.
Bu itiraz edenler birbirlerinden ayrıldıktan sonra, onlardan biri olan Molla Ömeri çağırmış ve Molla Ömer! demiş.
O da Efendim! demiş.
Tekrar aynı soru ve cevab tekerrür etmiş.
Üçüncü defa Hacı Yasin: Molla Ömer! deyince Molla Ömer de:
- Ha, fehmettim, tamam tamam, demiş.
Ve bu Molla Ömer sonradan Şeyhül Hazinin damadı olmuştur.
İşte bu hal şühûd halidir.
Anlattığımız gibi insanlar önce esma ile ibret alıyorlar.
Ama Allah'ın gazabından, ama rahmetinden.
Bu hal havf ve reca haldir.
Rica ve havfları vardır.
İkinci kısım keşif ehlidirler ve bunlar da; sıfatın tecelliyâtı, sıfatın cereyanı, hükümler nasıl cereyan ediyor, bunları görürler.
Levhi mahfuzu görürler.
Bunlar da bir an için KABZ halindedirler ve korkar durumları vardır.
Bir an için BAST yani geniş bir tarzda emelleri vardır.
Ne zaman ki tecelliyâtı Zâtiyye vaki olursa.
Zâten tecelliyâtı Zâtiyenin iki vasfı vardır.
Bu da ya celâli, ya da cemâlidir.
Bunun karşısında eğer, hicab nasıl bir hale geliyorsa, ne zaman ki kendisi ile Allah'ı arasında Hu dediğinde yani Allah derken, Onu anarken, Hu diyerek karara bağlayan bu kişi, o anda nasıl zikir etsin?
Bunun zikre mecali kalır mı?
tatmayan bilmez,
diyerek 
değil, yani 
