Delilik ve Velayet

[MBurak]

Delilik ve Velayet

Necip Fazıl merhum, bir defasında şeyhi Abdulhakim Arvasi’nin şöyle dediğini buyurur.
“Veli bir türlü mevzuunu bulamaz ki ben desin”

Bu sözle ilk karşılaştığımda koca ciltleri dolduracak kadar geniş açıklamalar gerektirecek bir meselenin böylesine veciz bir biçimde dile getirilişinden dolayı şaşırmıştım.
Sizler yukarıdaki ifadede geçen veli sözcüğünün yerine hiç tereddüt etmeden deli sözcüğünü koyabilirsiniz; zira sadece veliler değil deliler de mevzularını bulamadıkları için ben diyemezler.

Deliler mevzularını bulamadıkları için ben diyemezler, hatta bir diğer deyişle ben diyemedikleri sürece bir şeyi kendilerine yükleyebilecekleri mevzuyu da bulamamış olurlar. Bir deli ben niçin Napolyon’um der? Çünkü gerçekte kendisinden söz edebileceği bir beni yoktur da ondan.
Her türlü cevher-i ferdi onun beninin yerine geçebilir ve bir deli kendisini araba da zannedebilir, kalem de telefon ahizesi de…
Sabit, dolayımsız, kendiliğinden bir beninin olmaması, varsa bile böyle bir beni bulamaması, onun kendisine işaret etmesini imkansız kılar. Yükleme(ye) açık bir konusu(mevzu) yoktur delinin. Bir türlü ben diyemeyişi, cinnetle suçlanması, kendisine mecnun sıfatının takılması da hep bundan. Sıra dışı a-normal sayılışı da kezâ. (modern tıb niçin delileri yok sayıyor desiniz?)

Veliler de mevzularını bulamadıkları için ben diyemezler; zira işaret edebilecekleri, kendisine bir şey yükleyebilecekleri, o şeyle aralarında bir nisbet kurabilecekleri mukayyed bir beni onlar da bulamazlar.
Benim elim, benim ayağım, benim kalemim, benim kitabım şeklindeki her türlü mülkiyet talebinin anlamını yitirdiği bir makam velayet makamı.

Öyle ya, hangi ben bu? Bir veli nasıl ben diyebilir ki? Nasıl olur da eşyayı kendisine nisbet edebileceği, sıradan bir münasebetle mülkiyetine sahip çıkabileceği bir konu, bir ben söz konusu olabilir onun için. Bu itibarla veliler de tıpkı deliler gibi mevzularını bulamazlar ve ister istemez “Bir ben vardır bende benden içeru” demek zorunda kalırlar. Cinnetin ortaya çıktığı yer, velinin kendisine işaret edebileceği benin silinip yok olduğu sınırdır. “Size deli denmedikçe imanınız sahih olmaz!” tenbihiyle imâ olunan sınır işte burasıdır!

Veliler de hep mecnun olmakla suçlanmışlar ve onlar bu suçlamayı asla reddetmeyi düşünmemişlerdirler bile. Arada küçük bir fark vardır; velilerin cinneti; cinnet-i hakiki, delilerin cinneti; cinnet-i izafidir.Deli mevzunu kaybedince ben diyemez; veli ise o mevzuyu terk edince. Daha açık söyleyecek olursak; delilerin cinneti infial suretindedir, velilerin ise fiil suretinde.

Deli mazurdur ve bu nedenle mükellef değildir. Mazurdur zira cinneti elinde değildir seçmemiştir, elinde olsaydı tecennün etmezdi, seçme hakkı olsaydı çıldırmazdı. Mazaretleri nedeniyle dinen mükellef sayılmaz deliler. Oysa veliler bile bile cinneti tercih etmişlerdir, bile bile mevzularından benlerinden vazgeçmişlerdir. Akıllarını kaybetmemişlerdir bilâkis terk etmişlerdir, yani her türlü kayıttan azade olmayı(mutlak’ı) seçen kendileridir ve bu bakımdan mazur değil mükelleftirler, edilgen değil etkindirler.

Görür ol yüz içre yüzler yüzünü
Nutk u cân içinde yüzler özünü

Nesimi’nin bu beyiti, kaybedenleri değil, terk edenleri muhatab alıyor. Hallac-ı Mansur kaybettiği için değil, terk ettiği için E’nel HAKK(Ben Hakikatim) diyor, diyebiliyor.

Yenilemekte değil belki ama yinelemekte fayda var:
“Kişi sahip olmadığını terk edemez!”

Aklın sınırlarını teftiş etmeden, aklın sınırlarında gezinmeden, akl’ın hadd’ul gayesine varmadan, nasıl olur da kişi tahkik suretinde “Bu iş akılla olmaz” diyebilir? Diyemez, dese bile hakikat onu ciddiye almaz ve bu durumda sözleri aslâ salt lafız mertebesini aşamaz!

Amiş Efendi’nin damadı Babanzade Ahmed Naim’e hitaben söylediği “matlubu’un husulu veya adem-i husulu nezdinde müsavi değilse nâkıssın evladım!” sözünü, bir dostumuza aktardığımda, tebessüm edip bana; “Bu sözü Yunus Emre asırlar önce söylemiş” diye mukabelede bulunmuş idi: “Ne varlığına sevinirim, ne yokluğuna yerinirim!”

Mutlak manada varlık ve yokluk’u böylesine müsavi addeden bir zihin yapısı, hiç kuşkusuz aklın vücudu ile adem-i vücudunu da müsavi addedecek ve dışına çıktıktan sonra değil, aksine aştıktan sonra akıl üzerine konuşmayı yeğleyecektir.
Yunus’un “Beni bende demen, ben ben degülem/Bir ben vardır, bende benden içeru” deyişi boşuna değil!

Nesimi’nin “nutk u can içinde” diye işaretle bulunduğu öz, işte o aynı öz!
Yeter ki görülsün yeter ki bulunsun!

O halde görür olanlara, olabilenlere ne mutlu o yüz içre yüzler yüzünü!

[kulihvani]

"ben, "BEN" le DELi-yim!
ben "SEN" le VELİ-yim!"


DE-rse DE-li
Ne DE-ME-li
Âşık “AHH!” ı
DE-li - VE-li…



ZEVK 4127

SEV-ilenlerde SON-uncu, SEV-enlerin EVVEL-i-yim
SEV-mek Akıl Kârı Değil!.. Yine de Ben SEV-ME-Li-yim
İÇ-imdeki ILIK-lığım!.. RUH-umun ZerHOŞ KOKu-SU!.
SEN-i SEV-Erken ÂŞIK-ım!.. SEN-i SEV-ince DE-Li-yim!..

16.05.10 22:48
aksry. çllr..

[MINA]

Nesimi’nin “nutk u can içinde” diye işaretle bulunduğu öz, işte o aynı öz!
Yeter ki görülsün yeter ki bulunsun!

Yağmur damlaları

Yapraklar üzerinde kalan damlalar

Musluklardan tek tek akan damlalar

Gözlerden akan damlalar

Seyredin…

Seslerini dinleyin.

Amma her kişiye suyun sesini duymak nasip olmaz.”



Dr. Münir Derman

[meryemnur]

Nesimi’nin “nutk u can içinde” diye işaretle bulunduğu öz, işte o aynı öz!
Yeter ki görülsün yeter ki bulunsun!

Yağmur damlaları

Yapraklar üzerinde kalan damlalar

Musluklardan tek tek akan damlalar

Gözlerden akan damlalar

Seyredin…

Seslerini dinleyin.

Amma her kişiye suyun sesini duymak nasip olmaz.”



Dr. Münir Derman

Nice kişiler surette kaldı, özü göremedi. Göz aslında bir yağdır; gönülle birleşirse nur olur. Sen gözü gönülle destekle de nuru gör, sureti aş.

Hz.Mevlana