ÖR,ÖRT,ÖRTÜ,ÖRTÜN

Cevapla
Kullanıcı avatarı
Gul
Moderatör
Moderatör
Mesajlar: 5150
Kayıt: 11 Haz 2009, 02:00

ÖR,ÖRT,ÖRTÜ,ÖRTÜN

Mesaj gönderen Gul »

Resim
ÖR-T-Ü-N(MEK) Nedir!?

ÖR(mek): Emir kipi

ÖRT(mek):Emir Kipi

ÖRTÜ:İsim

ÖRTÜN(mek):Emir kipi

Dönüşlü Çatılı Fiiller:

Yüklem olarak kullanıldıkları cümlelerde aldıkları özneler hem bildirilen eylemin yapıcısı, hem de kendi yaptığı eylemden yine kendisinin etkilendiği fiillerdir. Burada “kendi kendinelik” anlamı da vardır. Yani özne yaptığı işten aynı zamanda kendisi de etkileniyorsa bu tür fiillere dönüşlü fiillerdir.

Çocuk yerde sürünüyordu.(Çocuk yerde kendini sürüyordu.)

Toplantıya ben de katıldım.(Toplantıya ben de kendimi kattım.)

Kadir sabahleyin kalktı yıkandı tarandı okula gitti. (yıkanma,taranma işini yapan ve etkilenen aynı kişi)

Bakınmak, sevinmek, sürtünmek, görünmez, gezini gibi.

Örneklerde görüldüğü gibi etken fiil tabanlarına verilen “—in, —il” eki “kendini, kendine, kendi kendini, kendine” sözlerinin yerini tutmaktadır.

Övünmek — Kendini övmek, Bürünmek — Kendini bürümek, Örtünmek — Kendini örtmek

Uyarı:

Edilgen fiillerde kullanılan eklerle dönüşlü fiillerde kullanılan ekler aynıdır. Bu bakımdan karıştırılmamalıdır. Özne — yüklem ilişkisine bakılarak edilgenlikle dönüşlülük belirlenmelidir. Dönüşlü fiillerde özne hem işi yapar hem de yaptığı işten etkilenir. Hem fail hem de nesnedir.

isim soylu kelimelere “—len, —lan” eki getirilerek oluşturulan bazı fiillerde de dönüşlülük anlamı vardır:
Sinir — len — mek, Hoş — lan — mak...

Cümlelerde dönüşlülük anlamı fiil tabanlarına getirilen “—in, —il” ekiyle kazandırılabildiği gibi, dönüşlülük zamiri olan “kendi” sözcüğüyle de kazandırılabilir. Bu durumda yüklemdeki fiil, etken kalır.
Genç kız saatlerce boyandı.(dönüşlü fiil), Genç kız saatlerce kendini boyadı.(Etken fiil)

http://www.turkofoni.org/files/f__ller_hakkinda_2.doc
Resim
Cevapla

“İlim” sayfasına dön